Về làng chài cũ rích, đẹp nhất trái đất ở vịnh Hạ Long - Du lịch

Làng chài Cửa Vạn.

“Có cả chục chiếc thuyền buồm được kết hoa ngũ sắc đẹp. Trai gái trên thuyền đan tay nhau, chèo thành từng hàng giữa mênh mông sóng nước, tứ bề chập chồng núi non để rước dâu. Đám cưới dân chài chúng tôi không gửi thiệp hồng, ngày cưới được xem là ngày hội của cả làng, bạn nào cũng tới góp sức, phổ biến vui. Trẻ con tha hồ thưởng thức, chạy khiêu vũ trên các bè được nối tham gia nhau. Người phệ thi nhau hát giao duyên, hò đối, hát chèo trục đường râm ran cả một vùng sóng nước” - cụ ông Nguyễn Văn Hào, 72 tuổi, ở tổ 8, khu tái định cư, xã Hùng Thắng, đô thị Hạ Long (Quảng Ninh) bồi hồi nhớ lại ký ức về làng chài đẹp nhất thế giới.

Làng chài cũ rích, hấp dẫn nhất thế giới

Trên chiếc thuyền cũ kỹ, ông Vũ Văn Hùng, Phó giám đốc HTX du lịch làng chài Hạ Long đưa chúng tôi ra thăm các làng chài trên vịnh Hạ Long và Bái Tử Long vào một ngày cuối tháng 5. Cái nắng đầu hè gay gắt rọi xuống mặt hồ, làm cho ánh lên những vệt sáng loang lổ trên những vách núi đá. Chiếc thuyền chầm chậm trễ luồn qua những khe núi dựng đứng, trùng điệp. Sau gần 2 giờ lênh đênh, chỉ tay về phía trước ông Hùng nói: “Đây là làng chài Cửa Vạn, làng chài đẹp nhất trái đất”.

Lấp ló phía sau những ngọn núi, dần xuất hiện những mái nhà rộng rãi màu sắc đẹp, được kết lại trên những chiếc bè nằm sát nhau, lưng tựa tham gia núi. Một khung cảnh yên bình và đẹp tới mê hồn hiện ra trước mắt. Xung quanh được núi bao bọc, môi trường thanh bình của làng chài trên đại dương như một bức chụp thủy mặc được khắc họa rõ nét tới từng chi tiết. Làng chài Cửa Vạn được website du lịchJourneyetc.com đưa tham gia danh sách 16 ngôi làng cổ hủ đẹp nhất trái đất (năm 2012).

Trước đây, Cửa Vạn là nơi sinh sống của gần nghìn ngư dân chuyên khiến nghề chài lưới trên vịnh. Không chỉ là nơi cư trú của ngư dân trong vùng nhưng mà còn là trọng điểm văn hóa của gần như các làng chài khác trên vịnh Hạ Long và Bái Tử Long. “Cứ đến rằm Trung Thu là ngày hội làng, gần như cư dân trên vịnh dồn vào một chỗ đến đây vui chơi và ca hát. 

Rực rỡ nhất vẫn là màn hát giao duyên của các đôi nam nữ, rồi còn có hát ghẹo, hát chèo trục đường... Mọi người kết thuyền lại thành sàn diễn trên hồ và vui chơi tới tận sáng. Yêu nhau, cưới nhau, sinh con đẻ cái đều trên thuyền, trên bè. Tuy lênh đênh, thiếu thốn mà lúc đấy thấy tình người nó gần cận và thân thiện” - ông Vũ Văn Hùng hồi ức lại một thời hoàng kim của làng chài.

“Trong khoảng khi sinh ra đã là dân cư của làng chài, hằng ngày theo bác mẹ bắt con tôm, con cá kiếm sống qua ngày. Hỏi những người già cũng không bạn nào nhân thức làng chài có từ bao giờ, chỉ nghe các ông nói bản thân mình có gốc gác là người Quảng Yên ổn (Quảng Ninh) thôi” - cụ Nguyễn Văn Hào, cho biết. Theo tìm hiểu của các nhà khảo cũ kĩ, làng chài Cửa Vạn là cả một kho tàng lịch sử, những bí hiểm của một nền văn hóa rực rỡ mang đậm dấu ấn của những cư dân đại dương thời tiền sử được khai quật tại một số hang động gần làng chài, trong đó có hang Tiên Ông.

Không chỉ có cảnh quan hữu tình nhưng mà con người nơi đây cũng chân chất, đượm đà như được trộn lẫn giữa nắng, gió và vị mặn của biển. Cửa Vạn sớm biến thành điểm đến tham quan thú vị trên bản đồ du lịch trái đất. Trước đây, hàng năm Cửa Vạn đón hơn 1 triệu lượt khách tới tham quan. Sau khi được đắm chính mình trong khuông cảnh bình yên và thơ mộng, phổ biến du khách vẫn muốn được quay lại để mày mò nhiều hơn về con người và mảnh đất nơi đây.

Ông Vũ Văn Hùng và những hình ảnh về làng chài.

“Chơi vơi” làng chài

Phi thuyền bé xíu lại nữ tính lach bản thân mình qua những vách núi đá vôi để đưa chúng tôi đến làng chài Vung Viêng, một ngôi làng nằm ẩn bản thân mình trong thung lũng núi trên vịnh Bái Tử Long. Vung Viêng không chỉ nhiều người biết đến về vẻ đẹp hoang vu nhưng còn nhiều người biết đến với vật phẩm ngọc trai hảo hạng. Vung Viêng cũng là trọng tâm kinh tế, mua sắm, mua bán của cả khu Cặp Dè (bao gồm khu Cống Đỏ, Cống Đầm, Cặp La và Vung Viêng).

Nhân tố không thể tinh được nhất khi đến với Vung Viêng là chiếc “cổng làng”, Hang xuyên thủy đã tạo nên một chiếc cổng kỳ vỹ nằm giữa muôn trùng sóng nước. “Xưa kia, dân làng chỉ cần chèo thuyền ra đến cổng là quay đi về, bởi vì cá ở cổng làng phổ quát vô khối, chưa kịp thả lưới xuống thì cá đã dancing cả lên mạn thuyền” - cụ Nguyễn Văn Hiệp, ngư dân cao tuổi nhất trong làng kể lại.

Các nhà khảo cổ lỗ đã sắm thấy những mảnh đồ gốm có niên đại hàng trăm năm, khi thủy triều xuống, một vài nơi vẫn lộ lên những móng nhà được cho là của người xưa để lại. Cách thương cảng Vân Đồn không tới 2 giờ căng buồm, Vung Viêng chính là nơi tập trung của các doanh nhân trong và ngoài nước khiến cho nơi trú chân và hạn chế bão trước khi cập bến Hoa Phượng đỏ Vân Đồn.

“Vung Viêng được đọc là “vông vênh” cũng có nghĩa là “chơi vơi” như cuộc sống của dân chài chúng tôi luôn lênh đênh cùng sóng nước. Phận người cũng chênh vênh như con thuyền, lúc sóng lớn gió phệ thì nghiêng vấp ngã, nghiêng ngả, cũng có thể chìm bất kỳ lúc nào. Vung Viêng chính là nơi chở che cho nhưng mà thân phận nhỏ nhắn của dân chài trước phong ba bão táp. Là nơi chốn sắm về của con dân trên vịnh Bái Tử Long này” - cụ Hiệp mắt rơm rớm khi nói về Vung Viêng.

Hàng năm, Vung Viêng đón hàng triệu lượt khách đến tham quan, nhưng thời điểm vừa qua số lượng khách đến với các làng chài trên vịnh đang giảm dần. Năm 2014, UBND tỉnh Quảng Ninh quyết định di dời các làng chài trên vịnh Hạ Long và Bái Tử Long lên định cư trên bờ tại khu tái định cư thuộc xã Hùng Thắng (TP Hạ Long) bởi nguyên do an toàn và vệ sinh không gian vịnh. Các làng chài hiện chỉ còn đơn côi những ngôi nhà cửa đóng then cài. Có một số ít người dân được ra chèo thuyền cho du khách du lịch mà tới tối lại phải vào bờ.

Làng chài Vung Viêng.

“Làng chài giờ chỉ còn trong ký ức, những ngôi nhà vô hồn lênh đênh cùng sóng nước. Đa dạng du khách tới đây đã không hài lòng do cảm giác cô quạnh khi tham quan những di tích còn sót lại. Chúng tôi cũng đã yêu cầu với UBND tỉnh giấc để có hướng bảo tồn và phát triển tiềm năng du lịch của các làng chài cổ lỗ trên vịnh và tạo công ăn việc làm cho ngư dân khi được chuyển lên bờ” - ông Vũ Văn Hùng, Phó giám đốc HTX làng chài ngao du Hạ Long, nói.

Ánh nắng chiều le lói qua những vách đá, phi thuyền vẫn nhẹ nhàng rẽ sóng đưa chúng tôi vào bờ. Những làng chài dần qua đời sau những ngọn núi, màn đêm dần buông xuống bao trùm cả một khoảng không vô định. “Làng chài sẽ được hồi sinh, tôi sẽ dành quãng đời còn lại để gây dựng lại và gìn giữ bạn dạng sắc đẹp của những làng chài “tiền sử” này” - Nói đoạn, ông Hùng cất cao giọng, hò một đoạn hò đại dương cho chúng tôi nghe. Giọng hò của ông âm vang cả một vùng sóng nước, như thấm qua những kẽ đá của muôn trùng núi non, cũng giống như lời hứa hẹn của ông với làng chài trên vịnh.

“Cao nhất là núi Vung Viêng

Thấp nhất là đại dương, cao hơn là trời”…

Bà Nguyễn Thị Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Ngao du thức giấc Quảng Ninh cho nhân thức: Chủ trương di dời dân trong khoảng các làng chài trên vịnh Hạ Long trong năm 2014 của UBND tỉnh Quảng Ninh là chủ trương đúng, nhằm hạn chế tạo động thụ động tới vịnh Hạ Long, đồng thời giúp ngư gia và con em có vấn đề kiện học hành, chăm bẵm sức khỏe.  Những làng chài cũ rích trên vịnh Hạ Long và Bái Tử Long có một bề dày văn hóa trong khoảng rất lâu đời, đây cũng là một item ngao du số đông lạ mắt nằm trong lòng di sản. Đang có các đơn vị cùng phối phù hợp giúp dân làng chài thành lập lại nghề nuôi trồng thủy sản quy mô nhỏ bé và vững bền. Ông Tăng Văn Phiến, Chủ nhiệm HTX Du lịch làng chài Hạ Long cho biết: Trong đề án “Phục dựng lại làng chài cổ” gửi các tổ chức công dụng có đề nghị phương án “Mỗi làng chỉ để khoảng 20 nóc nhà, với 2-3 ngư dân trẻ/nhà, vừa chèo đò đưa khách đi thăm, vừa nuôi thủy sản - như một sinh kế, cùng lúc là điểm tham quan của du khách. Sau giờ hành chính, các mái ấm phải vào bờ, cùng lắm chỉ để lại một người săn sóc”.

Đọc thêm: hồng hà tower